Yaşam Bilimi Biyoloji Konu Notu (9.Sınıf / YKS)

BİYOLOJİNİN KONUSU

Canlıların yapısını, vücutlarında meydana gelen temel yaşam faaliyetlerini, canlıların çeşitlerini, dünyaya dağılışlarını, çevreyle etkileşimlerini inceleyen bir bilim dalıdır. Biyolojiye kısaca hayat bilimi diyebiliriz. Bios yaşam veya canlı,logos bilim anlamına gelen kelimelerden türetilen biyoloji 14.yy da bilim sayılmıştır.Biyoloji bilimindeki ilk büyük keşif, 16.yy da bulunan mikroskoptur. Robert Hooke’un hücreyi keşfetmesiyle beraber bitki hayvan dokuları, böceklerin yapısı mikroskopla incelenmiş ve hücre biyolojinin merkezine oturmuştur. Biyoloji bilimindeki gelişmeler tıp, veterinerlik, eczacılık ve tarım alanlarında da gelişmelere önayak oldu.Biyoloji bilimi, sanayileşmenin getirdiği olumsuz etkilerin giderilmesi, kalıtsal hastalıkların başlangıçta tedavi edilmesi, artan ürün ihtiyacının ıslah çalışmalarıyla karşılanması gibi birçok konuda insanlığın yararına çalışmalar yapmaktadır.

Bilimsel Problemin Basamakları:

1-Problemin Belirlenmesi: 

Bilimsel çalışma sırasında yapılacak ilk iş problemin ortaya konmasıdır. Neden, niçin ve nasıl sorularının sorulmasıyla ortaya çıkar.

2-Gözlem:

Problemin daha iyi anlaşılabilmesi için çeşitli yöntemlerle incelenmesidir. Gözlem ikiye ayrılır;

a) Nicel Gözlem; Ölçmeye dayalı yapılan gözlemdir.

b) Nitel Gözlem; Sadece duyu organları ile yapılan gözlemdir. Yanılma payı yüksektir ve kişiden kişiye değişir.

3-Verilerin Toplanması:

Problemle ilgili gerçeklerdir.

4-Hipotezin Kurulması:

Elde edilen gerçeklerle probleme getirilecek geçici çözümlere hipotez denir. Genellikle hipotez cümleleri “belki…dır” şeklindedir. Hipotezden akıl yürütme yoluyla çıkarılan sonuçlara ise tahmin denir. Genellikle tahmin cümleleri “eğer…ise…dır” şeklindedir.

İyi Bir Hipotezin Özellikleri

a) Problemle ilgili tüm verileri kapsamalıdır.
b) Eldeki verilerle uyumlu olmalıdır.
c) Yeni gerçeklerin tahmin edilmesine açık olmalıdır.

5.Kontrollü Deney ve Gözlemlerin Yapılması

Hipotez hakkında oluşturulan tahminlerin geçerli olup olmadığını tespit etmek amacıyla yapılan deneylerdir. Deney sonucunu etkileyecek sonuçlardan biri sabit tutulurken diğeri değiştirilerek yapılan deneylerdir. Bir kontrol bir de gözlem grubu vardır.

6.Bulguların Değerlendirilmesi ve Sonuç Çıkarma

Kontrollü deneyler ve gözlemler hipotezi doğrulamıyorsa tekrar bir hipotez kurulur; doğruluyorsa gerçek oluşmuştur.

Gerçek; Deneylerle ispatlanmış bilimsel olaylardır.

Teori; Hipotezin kontrollü deneylerle desteklenerek geniş bir geçerlilik almasıdır.

Kanun; Teori evrensel bir gerçek haline gelirse kanun olarak kabul edilir. Kanunlar değişmez, evrensel gerçeklerdir.

BİYOLOJİNİN ALT BİLİM DALLARI

Biyoloji zooloji ve botanik olarak iki ana bilim dalına ayrılır. Biyolojinin alt bilim dalları;

Zooloji; Hayvanları inceleyen bilim dalı.
Botanik; Bitkileri inceleyen bilim dalı
Sitoloji; Hücrenin yapısını, bileşimini ve çalışmasını inceleyen bilim dalı
Histoloji; Dokuların yapısını, bileşimini ve işleyişini inceleyen bilim dalı
Morfoloji; Canlıların dış görünüşünü inceleyen bilim dalı
Anatomi; Canlıların içyapısını inceleyen bilim dalı
Fizyoloji; Canlılardaki doku ve organların işlevlerini inceleyen bilim dalı
Embriyoloji; Canlıların döllenmeyle oluşan zigot evresinden dünyaya gelişine kadar geçirdiği evreleri inceleyen bilim dalı
Genetik; Kalıtsal bilgiyi ve nesilden nesile nasıl aktarıldığını inceleyen bilim dalı
Taksonomi; Canlıları akrabalık derecelerine göre sınıflandıran bilim dalı
Ekoloji; Canlıların yaşadığı çevre ile ilişkilerini inceleyen bilim dalı
Etoloji; Canlıların davranışlarını inceleyen bilim dalı
Biyokimya; Canlılardaki biyokimyasal reaksiyonları inceleyen bilim dalı
Evrim (Evolüsyon); Canlıların farklılaşarak yeni türleri nasıl meydana getirdiğini ve geçmiş ile günümüzdeki canlılar arasındaki değişimleri inceleyen bilim dalı
Mikrobiyoloji; Mikroskobik canlıları inceleyen bilim dalı
Moleküler Biyoloji; Canlıları moleküler düzeyde inceleyen bilim dalı
Viroloji; Virüsleri inceleyen bilim dalı
Bakteriyoloji; Bakterileri inceleyen bilim dalı
Parazitoloji; Parazit canlıları inceleyen bilim dalı
Bioteknoloji; Gen transferi ve doku nakli gibi konularla ilgilenen bilim dalı